Δευτέρα 4 Απριλίου 2011

Ο Δημήτρης Πικιώνης στο μουσείο Μπενάκη


«…Ιδού τι πρέπει να γίνει: Η Ελληνική Σχολή είναι εν τω γίγνεσθαι, είναι αδύνατον να μην γίνη. Δεν μας λείπει τίποτε. Ίσως μάλιστα έχουμε απ΄όλα, περισσότερο απ’ ότι μας χρειάζεται: Ο Πικιώνης ανεχώρησε στο Μόναχο, δεν θα μείνει παρά ένα δύο έτη και θαρθη. Αυτό δεν είναι άτομον. Είναι Ελληνισμός ολόκληρος. Ο Ελληνισμός δεν παρήγαγε ποτέ τίποτε μεγαλύτερο τούτου. Πηγαίνει να δη. Αυτός είναι δημιουργός αρχιτέκτων και γλύπτης και ζωγράφος. Δεν θα έλθη να ζωγραφίση τούτο ή εκείνο. Εκ φύσεως γυμνασμένος ως είναι, με το τέλειον αρχαίο πνεύμα, η κάθε του σκέψη διατυπώνεται ως ένας αφορισμός. Θα εκδηλώση τον εσωτερικόν του κόσμον, θα δημιουργήση νέον τύπο ανθρώπου. Μόνον να ζήση, έναν ναόν να κάμη, αυτό αρκεί.
Όταν έλθη συνασπισθήτε όλοι όσοι εργάζεσθε γύρω του. Διότι απαιτείται αναγνώρισις κάθε αξίας και αποκάλυψις προ αυτής, και συννενόησις, και αλληλοενίσχυσις όπως αποτελέσθη μιας δύναμις ήτις θα εργασθή προς τον σκοπό της Ελληνικής Τέχνης….»

Τα παραπάνω με το γνωστό του λυρικό, ηρωικό και Ελληνικό τρόπο γράφει ο Περικλής Γιαννόπουλος σε επιστολή του προς τον Κώστα Χατζόπουλο το 1908 για τον Δημήτρη Πικιώνη.

Για τον Δημήτρη Πικιώνη το μεγάλο δάσκαλο αρχιτέκτονα, γλύπτη και ζωγράφο που η μοίρα του επεφύλαξε να βρεθεί στο τέλος του κλασσικισμού και την αρχή του σύγχρονου χάους όχι μόνο στην αρχιτεκτονική που ήταν το κύριο μέλημα του αλλά και σε πλήθος εκφάνσεων της νεοελληνικής κοινωνίας.

Καλά που πρόλαβα παρά το συνεχές τρέξιμο έστω και την τελευταία στιγμή και επισκέφτηκα την πολύ καλή έκθεση για τον Πικιώνη που διοργάνωσε το Μουσείο Μπενάκη.
Πάρα πολλοί ζωγραφικοί πίνακες του, μια πολύ καλή παρουσίαση με σκίτσα, περιγραφές, κείμενα, για το αρχιτεκτονικό του έργο, αντικείμενα από την ζωή του, όλα πολύ ενδιαφέροντα.

Πιο σημαντικό κατά την γνώμη μου, το πνεύμα του ανδρός που πήγαζε απ΄ όλη την έκθεση, από τις σκέψεις του για την τέχνη, το τοπίο, την αρχιτεκτονική, το πνεύμα του που τον συνέδεσε και με άλλους μεγάλους της εποχής εκτός από τον Περικλή Γιαννόπουλο. Με τον Άγγελο Σικιελιανό μέσα από τις επιστολές του οποίου βλέπουμε τον αμοιβαίο σεβασμό και το κοινό όραμα για την δημιουργία του Δελφικού κέντρου που ποτέ δεν έγινε. Ανδρόνικος, Βενέζης, Μόραλης και πλήθος άλλων μορφών της εποχής παρελαύνουν και ανασυνθέτουν την εικόνα αυτού του μεγάλου και δυστυχώς σε μεγάλο βαθμό ξεχασμένου ανδρός.

Ευτυχώς υπάρχει ακόμα ο περίπατος στον λόφο του Φιλοπάππου και κάθε νεοέλληνας που ξεκινάει από τον Λουμπαρδιάρη για μια βόλτα στην περιοχή, αναγκαστικά περπατάει στα βήματα του Πικιώνη. Ίσως υποσυνείδητα να περνάει και σε εμάς σήμερα τους απλούς περιπατητές λίγο από το πνεύμα και την αγωνία του για την σωτηρία του Αττικού τοπίου, για την αρμονική συνέχιση της παράδοσης στο σήμερα και το αύριο, για την ουσία της τέχνης.

..Ήθελα να ζωγραφίζω ολομόναχος. Όχι μόνο γιατί ένας δεν είναι πρόθυμος πάντα να δείξει εις τους άλλους τις ενδεχόμενες αδυναμίες του, μα γιατί η τέχνη ήταν για μένα θρησκευτική πράξη ευλάβειας και λατρείας προς την Μητέρα Φύση, και την ιερότητα τούτη κίνδυνος θα’ ταν η αμάθεια των πολλών να προσβάλει…

…Μόνο η κατανόηση των νόμων της τέχνης και των Σχημάτων της θα σε οδηγήσει στην κατανόηση της λαικής-αυθόρμητης τέχνης του τόπου σου, και τότε η προσκόλληση σου – από συναισθηματικούς σου λόγους – στην λαική σου τέχνη θα σε οδηγήσει στην Τέχνη. Πρέπει να είμαστε ικανοί να ξεχωρίζουμε την Τέχνη σε καθετί, είτε παλιό ‘ναι αυτό, είτε και προσπάθεια γι΄αυτήν ακόμα, για να μπορέσουμε να νιώσουμε βαθιά. Η εποχή μας είναι τόσο φτωχιά που είναι πρέπον να σκύψουμε και να μαζέψουμε και τα τελευταία ψιχουλάκια που σ’ αυτά πάνω ζει το Σχήμα.

..Ήταν φορές που αισθανόμουν πως εις τα θεμέλια που εισχωρούσαν βαθιά στην γή, εις τους ογκώδεις τοίχους και τις κάμαρες των, ήταν η ψυχή μου μια απ’ τις πολλές πέτρες που εντοιχίζονταν εις το ανώνυμο πλήθος των…

Για όσους ενδιαφέρονται παραπάνω ενδεικτικά να κοιτάξουν τον
εξαιρετικό κατάλογος της έκθεσης που υπάρχει στο μουσείο
την έκδοση του ΜΙΕΤ με την συλλογή κειμένων του Πικιώνη
η και τις 2 ομιλίες του στην σχολή αρχιτεκτόνων του πολυτεχνείου το 65 που εξέδωσαν σε μια εξαιρετική έκδοση οι εκδ Μέλισσα

Δεν υπάρχουν σχόλια: